Generatieve AI, omarmd door de Vlaamse media

In 2025 is generatieve kunstmatige intelligentie (AI) allang niet meer weg te denken uit het Vlaamse medialandschap. Zo experimenteert de VRT bijvoorbeeld met geautomatiseerde nieuwsberichten voor onder andere het weer en sportuitslagen. Intelligente systemen analyseren de ruwe data, zetten die razendsnel om in begrijpelijke taal en delen het resultaat op hun online platformen – zonder noemenswaardige input van menselijke redacteurs. Dit leidt tot wat sommigen “kitschmatige intelligentie” noemen, een knipoog naar de overvloed aan AI-gegenereerde content die er soms gelikt uitziet, maar ook vragen oproept over authenticiteit en kwaliteit (VRT, De Standaard).

Tegelijkertijd biedt deze technologie onmiskenbare voordelen. In een tijd waarin nieuwsconsumptie steeds sneller draait, kan AI zorgen voor up-to-date updates en meer interactieve formats voor kijkers en lezers. Ik, Lode Kennes, ben al geruime tijd werkzaam in de wereld van AI en heb bij Intellua en Tech Tribes van dichtbij gezien hoe zelfs grote uitgevers en omroepen in Vlaanderen aan het experimenteren zijn met generatieve AI. Vandaar dat ik in deze blogpost mijn visie wil delen over de kansen en uitdagingen van AI voor zowel de journalistiek als het onderwijs – twee domeinen waar de juiste balans tussen technologie en menselijk inzicht cruciaal blijkt.

Hoe AI nieuwsberichten genereert: van ruwe data tot artikel

Het genereren van AI-gestuurde nieuwsberichten begint met het verwerken van ruwe data, zoals statistieken, online feeds en updates van persagentschappen. Een AI-model gaat vervolgens aan de slag door op basis van taalmodellen te bepalen welk woord het meest logisch volgt op het vorige (wiskundig weergegeven als P(volgend_woord | vorige_woorden)). Bij een sportwedstrijd leest het systeem bijvoorbeeld de eindscore (3-2), noteert de doelpuntenmakers en hun tijdstippen, en schrijft daar automatisch een bondig verslag over. Het kan zelfs meer dan 10.000 artikelen per dag scannen en samenvoegen tot nieuwe, beknopte nieuwsberichten die klaarstaan voor publicatie.

Volgens mij vormt deze werkwijze een ingrijpende ontwikkeling voor Vlaamse redacties. Journalisten kunnen zich hierdoor meer focussen op duiding en diepgaande achtergrond in plaats van puur feitenrapportage. Toch blijft het essentieel om kritisch te blijven: telkens wanneer AI-zinnen formuleert door patronen uit een gigantische databank te halen, kunnen subtiele nuances of lokale gevoeligheden verloren gaan. Dat geeft aan waarom menselijke redactie en AI in tandem moeten werken, zodat de kwaliteit, correctheid en relevantie van nieuwsberichten worden gegarandeerd.

Authenticiteit en betrouwbaarheid: waar blijft de menselijke journalist?

De snelle productie van nieuws via AI brengt onmiskenbare voordelen met zich mee, maar zet ook de deur open voor vragen rond authenticiteit en kritische diepgang. Wanneer een computer razendsnel stukken schrijft en publiceert, ligt het gevaar op de loer dat er geen of onvoldoende menselijke kwaliteitscontrole meer plaatsvindt. Dit fenomeen wordt weleens “kitschmatige intelligentie” genoemd: AI-gegenereerde inhoud die wel oogt als echt nieuws, maar in werkelijkheid geen doordachte redactionele toets heeft ondergaan (VRT, De Standaard).

Vanuit mijn perspectief is de menselijke journalist dus allerminst overbodig. Een dagverse rapportering staat of valt met interpretatie, empathie en kritische vragen – kwaliteiten die AI momenteel niet vervangt. Te veel vertrouwen op automatische systemen kan ertoe leiden dat subtiele nuances ontbreken en dat belangrijk achtergrondonderzoek er makkelijk tussendoor glipt. Zelfs al is de technologie voortaan in staat om duizenden nieuwsberichten te scannen en om te vormen, de kunst blijft om ze te verrijken met menselijke ervaring en grondige factchecks. Alleen zo vermijden we dat AI onze journalistieke waarden uitholt.

Generatieve AI in het onderwijs: gepersonaliseerd leren

In Vlaamse scholen kan AI een krachtige aanvulling zijn op het bestaande onderwijssysteem, vooral bij het meten van de voortgang van leerlingen. Neem bijvoorbeeld de wiskundige formule voor gemiddelde scores:

Gemiddelde = (score₁ + score₂ + … + scoreₙ) / n

Stel dat Tom drie toetsen maakt (8, 9 en 7) en Lies (6, 9 en 8). Tom komt dan uit op 8,0, terwijl Lies 7,7 scoort. AI kan deze gegevens onmiddellijk verwerken en op basis van de resultaten gepersonaliseerde leerpaden of feedback voorstellen. Denk aan suggesties die de ene leerling stimuleren om meer te oefenen op grammatica, terwijl een andere extra opdrachten rond wiskundig inzicht krijgt.

Daarnaast bieden nieuwere technologieën, zoals chatbots in digitale boeken, leerlingen de mogelijkheid om in real time hulp of verbetersuggesties te ontvangen voor schrijf- of taalopdrachten. De chatbot kan meteen wijzen op spel- of stijlfouten en gerichte verbeteringen voorstellen, wat de leerlingen de kans geeft om hun teksten snel te verfijnen. Volgens mij is AI hiermee geen vervanging van de docent, maar wel een waardevolle extra hulpbron. De ultieme meerwaarde zit in de combinatie: de empathie en menselijke begeleiding van een leerkracht, plus de snelle, datagedreven feedback die AI mogelijk maakt.

De drempels: veranderingsmoeheid en implementatie in Vlaamse scholen

Een concreet voorbeeld uit Vlaanderen komt van een secundaire school in Leuven die een online AI-tutor invoerde. Hoewel de leerlingen er baat bij leken te hebben – ze kregen immers gepersonaliseerde oefeningen en directe feedback – bleek de integratie voor sommige leerkrachten behoorlijk belastend. Naast hun reguliere lesplanning voelden ze zich verplicht snel vertrouwd te raken met de nieuwe tool, en juist die druk droeg bij aan de zogenaamde ‘veranderingsmoeheid’: een gevoel van uitgeput zijn door de constante stroom aan onderwijshervormingen.

Volgens mij, kan deze moeheid enkel overwonnen worden als AI zorgvuldig wordt ingevoerd, met grondige begeleiding én een helder plan van aanpak. Technologie moet geen extra hindernis vormen, maar eerder een geïntegreerd hulpmiddel dat de leraar ondersteuning biedt in plaats van extra werk. Wanneer scholen op voorhand nadenken over praktische trainingen en realistische verwachtingen, kan AI zich op een duurzame manier verankeren, zonder dat docenten het gevoel hebben dat ze er alleen voor staan.

Conclusie: de balans tussen technologie en mens

Zowel in de journalistiek als in het onderwijs biedt AI een versterkende meerwaarde, mits deze bewust en gericht wordt ingezet. Door routinetaken te automatiseren en leertrajecten te personaliseren, komt er meer ruimte vrij voor wat mensen écht onderscheiden: duiding, creativiteit en empathie. Vanuit mijn ervaring zie ik AI dus niet als vervanging van de mens, maar als een krachtige aanvulling. Journalisten krijgen de kans hun publiek te informeren met grondigere analyses, terwijl leerkrachten tijd vrijhouden voor persoonlijke begeleiding en inspirerende lessen. Wanneer we AI beschouwen als een instrument dat kerntaken verrijkt in plaats van verdringt, wordt het makkelijker om de technologie te omarmen en er kansen in te zien.

Bronnen

• Kitschmatige intelligentie: hoe digitale rommel gemaakt door AI sociale media inpalmt
• Een WhatsAppje sturen naar je favoriete boek? Uitgeverijen …
• Generatieve AI is de roof van de eeuw
• Het onderwijs is veranderingsmoe. Wil Demir de tanker fundamenteel keren?
• We zijn school minder belangrijk gaan vinden in één generatie tijd ...